Prinsjesdag 2023: werken aan vertrouwen?

Dit jaar, met een demissionair kabinet op Prinsjesdag, worden alleen niet-controversiële onderwerpen behandeld. Opmerkelijk is dat veel fiscale kwesties, vanwege hun formele karakter, nog steeds op de agenda staan en worden besproken. Onderstaande blog is een samenvatting van het uitgebreidere artikel dat verscheen op Taxence.nl

Begroting Financiën: Fiscale beleidsthema’s en thema’s Belastingdienst 2024

In de begroting van het ministerie van Financiën voor 2024 komen diverse fiscale beleidsthema's naar voren. Twee opvallende prioriteiten zijn het bestrijden van belastingontwijking en het herstellen en verbeteren van box 3.

Het tegengaan van belastingontwijking omvat zowel de naleving van Pijler II op Europees niveau, gericht op een wereldwijd minimumtarief voor de winstbelasting, als de nationale aanpak van belastingconstructies en misbruik van fiscale regelingen. Concrete voorbeelden hiervan zijn het aanpakken van vastgoedaandelentransacties, earningstripping en dividendstripping.

Het herstellen en verbeteren van box 3 vindt zijn oorsprong in het kerstarrest van de Hoge Raad. Sinds die tijd is intensief gewerkt aan herstelwetgeving voor box 3, die voor de aangiften vanaf 2022 automatisch wordt toegepast. Er wordt echter nog gewerkt aan verdere verfijning van deze wetgeving. Dat is vermoedelijk ook wel nodig nu Advocaat-generaal Wattel op maandag 18 september 2023 tot de conclusie is gekomen dat ook deze herstelwetgeving niet voldoet aan de daaraan te stellen eisen.  De Belastingdienst staat dus mogelijk nog een nieuwe ronde verbeteringen  te wachten.

De Belastingdienst heeft ook specifieke doelstellingen voor 2024 gekregen. Een belangrijk speerpunt is het centraal plaatsen van burgers en bedrijven. Je zou verwachten dat dit al het geval was, maar er is dus een speciaal speerpunt voor gemaakt Om dit doel te bereiken wil de Belastingdienst intensiever overleg voeren met het MKB en hun dienstverleners om voorafgaand aan belastingaangiften meer duidelijkheid te bieden over fiscale regelgeving. Hiermee beoogt de Belastingdienst een verbeterde aangifteprocedure, wat zou moeten leiden tot minder arbeidsintensieve controles achteraf. Het vooroverleg met de Belastingdienst lijkt dus nieuw leven te worden ingeblazen. Dat juich ik alleen maar toe.

Een ander belangrijk thema voor de Belastingdienst is het herstellen en voorkomen van fouten, met specifieke aandacht voor de box 3-heffing en de FSV-lijsten. In de begroting wordt al opgemerkt dat het uitvoeren van deze hersteloperaties ten koste kan gaan van de tijd en middelen die normaal gesproken aan reguliere taken worden besteed. Dat leidt mogelijk  tot langere afhandelingstijden voor bijvoorbeeld bezwaarschriften. Het lijkt dus nog op dweilen met de kraan open. Wellicht is het verstandiger om te bezien of de personele bezetting niet moet worden uitgebreid.
 

Belastingplan 2024

Het tweede document van Prinsjesdag dat interessant is, is het belastingplan voor 2024, waaruit ik enkele belangrijke formeelrechtelijke kwesties bespreek. Allereerst wordt de deelnemersboete. Sinds 2014 kunnen de pleger, uitlokker en medeplichtige worden beboet. Deze mogelijkheid zou zonder verdere maatregelen op 1 januari 2024 vervallen volgens de Wet aanpak fraude toeslagen en fiscaliteit. Het kabinet kiest er echter voor om de horizonbepaling met 5 jaar te verlengen, waardoor de boetes tot 1 januari 2029 kunnen worden opgelegd voordat een wetsvoorstel wordt ingediend.

Het tweede formeelrechtelijke aspect betreft de betalingskorting voor voorlopige aanslagen en conserverende voorlopige aanslagen die in het jaar van heffing in één termijn worden betaald. Deze korting vervalt per 1 januari 2024, wat betekent dat belastingplichtigen die in één keer  betalen, niet langer van deze korting kunnen profiteren.

Ten slotte wordt in het belastingplan van 2024 de wens geuit om een hardheidsclausule in de invorderingswet op te nemen (artikel 70 Invorderingswet 1990). Deze clausule zou moeten dienen om onbillijkheden van overwegende aard bij de toepassing van de invorderingswet in bepaalde gevallen of groepen gevallen terzijde te schuiven, met name wanneer wetgeving leidt tot onevenredige toepassing van de invorderingswet. Een objectieve voorwaarde van een onbillijkheid van overwegende aard moet worden voldaan voor het gebruik van deze clausule, vergelijkbaar met de hardheidsclausule in de Algemene Wet inzake Rijksbelastingen (AWR).
 

Losse wetsvoorstellen

Naast het Belastingplan 2024 en de begroting van het ministerie van Financiën zijn er nog enkele afzonderlijke wetsvoorstellen die van belang zijn:

• Wetsvoorstel Wet Compensatie wegens selectie aan de Poort: Dit wetsvoorstel voorziet in een wettelijke basis voor het compenseren van burgers waarvan de aangiften inkomstenbelasting oneigenlijke selectiecriteria zijn gecontroleerd en gecorrigeerd.
   
• Wetsvoorstel Wet Herwaardering Proceskostenvergoeding WOZ en BPM: Dit voorstel richt zich op het aanpakken van 'no cure no pay'-bedrijven die procedures over de WOZ en BPM aanspannen om proceskostenvergoedingen en immateriële schadevergoedingen te innen. Het introduceert nieuwe wetsartikelen in de Wet WOZ en Wet BPM die de kostenvergoedingen aanzienlijk beperken die ook rechtstreeks aan de belanghebbende moeten worden uitbetaald.
   
• Wetsvoorstel Overige Fiscale Maatregelen 2024 - Wet Modernisering Elektronisch Bestuurlijk Verkeer: Dit wetsvoorstel waarborgt de voortzetting van de digitale aanvragen van investeringsaftrekken voor ondernemers in de inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting.
   
• Wetsvoorstel Overige Fiscale Maatregelen 2024 - Bestuurlijke Boetes in Douanezaken: Dit voorstel stelt de mogelijkheid voor om bestuurlijke boetes op te leggen in douanezaken waar geen opzet in het spel is. De maximale boete bedraagt EUR 1.377, maar kan hoger zijn voor invoerrechten die dit bedrag overschrijden, in lijn met bestaande boetebepalingen in de AWR.
   
• Wetsvoorstel Wet Tijdelijke Regeling Herzien Aangifte Inkomstenbelasting: Dit voorstel biedt een oplossing voor situaties waarin belastingplichtigen na het indienen van hun aangifte inkomstenbelasting beseffen dat ze iets hebben vergeten. Het formaliseert de praktijk waarbij aanvullingen op aangiften als verzoeken om ambtshalve vermindering worden behandeld, zelfs als de inspecteur de aanslag al heeft vastgesteld.

Dit brede scala aan wetsvoorstellen behandelt verschillende formele fiscale kwesties en wijzigingen die van invloed zijn op belastingplichtigen en fiscale professionals. Het weerspiegelt de voortdurende inspanningen om het fiscale systeem te verbeteren en aan te passen aan de veranderende behoeften en uitdagingen binnen de samenleving.